Πάνε για ενδιάμεση συμφωνία

ΤΟΥ ΑΔΩΝΗ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙΔΗ

Το κρίσιμο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ανήκει στην ιστορία. Χωρίς κανένα αξιοσημείωτο αποτέλεσμα. Η Τουρκία κατάφερε και πέρασε τελικά αλώβητη συνεχίζοντας το… θεωρητικό δρόμο της ένταξης. Αν υπήρχαν κάποιες κρυφές και ανομολόγητες προσδοκίες ότι οι αποφάσεις των «27» θα μπορούσαν να «στριμώξουν», να «τιμωρήσουν» ή και να «λογικέψουν» την Τουρκία, διαψεύστηκαν πλήρως.

ΤΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΤΣΟΥΡΟΥΛΛΗ
tsouroullis@sigmatv.com

Η Άγκυρα πήρε από την Ευρώπη εκείνο που ακριβώς ήθελε. Η Λευκωσία δεν αποτελεί πια «πρόβλημα». Έτσι το μόνο που μπορεί να συμβεί τώρα είναι ν’ αλλάξει τακτική και συμπεριφορά. Πολλοί περιμένουν ότι η Άγκυρα θ’ αρχίσει να πιέζει αφόρητα την ελληνική πλευρά, προκειμένου να έχει τη λύση που επιθυμεί στο Κυπριακό. Το έδαφος έχει προετοιμαστεί γι’ αυτό το σκοπό και ο Πρόεδρος Χριστόφιας έχει παρασυρθεί σε μια διαδικασία «τύπου Ανάν». Το νέο στοίχημα για την Τουρκία και τους φίλους της είναι να κατορθώσουν να δημιουργήσουν την «ανάγκη» για μια… άμεση λύση. Και αυτό γιατί τότε θα έχουν μια δεύτερη ευκαιρία να επιτύχουν όσα δεν πέτυχαν το 2004.

Αναβιώνει η ενδιάμεση
Αφήνοντας στο παρελθόν και την ιστορία τα όσα συνέβησαν στη Σύνοδο των Υπουργών Γενικών Υποθέσεων, οι… κύριοι παίκτες επέστρεψαν στην πεζή πραγματικότητα των δικοινοτικών διαπραγματεύσεων. Το τοπίο δεν είναι, όμως, πια το ίδιο. Το σκηνικό μεταφέρεται από το «νεκρό τοπίο» του αεροδρομίου, στις οικίες των δυο συνομιλητών. Όλα προϊδεάζουν για «καταληκτικό σενάριο». Αξιόπιστη διπλωματική πηγή είναι πέραν του δέοντος διαφωτιστική. «Δεν υπάρχει περίπτωση να αφήσουμε τη χημεία των δυο να χαθεί. Και είμαστε σε μια κρίσιμη χρονική καμπή, όπου και οι δυο χρειάζονται σωσίβια, ο καθένας για τη δική του κοινότητα… Ο κ. Ταλάτ πάει σε μια εκλογική διαδικασία, όπου εάν δεν βοηθηθεί θα χάσει από τον… κλώνο του κ. Ντενκτάς. Ο κ. Χριστόφιας θέλει διαπραγματευτικά δώρα που θα του επιτρέψουν να τα χρησιμοποιήσει ως πιστοποιητικά πατριωτισμού. Τα δυο δεν βρίσκονται σε αντίθεση… Μπορούμε να βοηθήσουμε και τους δυο, προκειμένου να εξυπηρετήσουμε τη μεγαλύτερη εικόνα που είναι η επίτευξη συμφωνίας… Μια ενδιάμεση συμφωνία με αποδεκτούς όρους, κυρίως από την πλευρά Χριστόφια, στις βασικές του ανησυχίες θα μπορούσε να εξυπηρετήσει και τον κ. Ταλάτ να κερδίσει τις εκλογές στο βορρά…».

Πίσω από τις λέξεις…
Η πολιτική ανάγνωση είναι απλή: Μετά την επιτυχία της Άγκυρας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο -και την αντίστοιχη αποτυχία της ελληνικής πλευράς- «ας δώσουμε μια ώθηση στον δικοινοτικό διάλογο…». Με άλλα λόγια, «ξεχάστε την ιδέα ότι η Άγκυρα μπορεί να κάνει οτιδήποτε άλλο από του να δείχνει επίμονα το status του σχεδίου Ανάν και λίγο πιο πέρα, και ας καθίσει ο κ. Χριστόφιας με τον κ. Ταλάτ με τις ώρες μέχρι να το χωνέψει κι αυτό... Με όλα τα ορόσημα να έχουν ήδη καεί, η συγκεκριμένη διαδικασία Χριστόφια-Ταλάτ μπαίνει στην τελική ευθεία της. Είτε υπάρξει είτε δεν υπάρξει κατάληξη είναι γνωστό ότι μένει - δεν μένει περίπου μια τριμηνία. Μετά έρχεται η ψηφοφορία για την εξουσία στα κατεχόμενα. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις και όλες τις ενδείξεις, ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ θα χάσει. Το μόνο που ίσως ανέτρεπε αυτή την «προδιαγεγραμμένη μοίρα» του Τουρκοκύπριου ηγέτη θα ήταν μέσα σε αυτό το τρίμηνο να καταλήξουν σε κάποια συμφωνία είτε να υπάρξει κάποιου είδους «ενδιάμεση συμφωνία», ώστε να διατηρηθούν οι διαπραγματεύσεις «εν ζωή». Δεν είναι λίγοι, μάλιστα, που ισχυρίζονται πως ίσως να μη χρειάζεται καν μια ενδιάμεση συμφωνία, παρά μόνο να φανεί καθαρά ότι μπαίνουμε σε τροχιά τελικής συμφωνίας. Επομένως, η Άγκυρα έχει κάθε λόγο να σπρώξει τα πράγματα σε μια συμφωνία που θα είναι επανάληψη του «σεναρίου 2004» και ο Ταλάτ είναι δέσμιος ενός ανάλογου στόχου γιατί διαφορετικά θα δει την πλάτη του Ντερβίς Έρογλου. Ταυτόχρονα, ο Δημήτρης Χριστόφιας είναι επίσης δέσμιος μιας «δικής του» πολιτικής που τον οδηγεί να ακολουθεί τον Ταλάτ ακόμα και σε... κατ' οίκον συνομιλίες!

Οι Αμερικανο-Βρετανοί
Την ίδια στιγμή πληθαίνουν οι επιβεβαιωμένες πληροφορίες από τη Νέα Υόρκη ότι Αμερικανοί και Βρετανοί προετοιμάζουν το έδαφος για σχέδιο έκτακτης ανάγκης, τόσο σε περίπτωση λύσης όσο και σε περίπτωση μη λύσης του Κυπριακού. Οι προθέσεις τους διεφάνησαν ξεκάθαρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας, όπου εμφανίστηκαν συντονισμένοι, επιμένοντας στην επόμενη έκθεση του Γ.Γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό να υπάρχουν σαφείς αναφορές σε σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης, εν ήδη κεκαλυμμένου χρονοδιαγράμματος. Ιδιαίτερα οι Αμερικανοί είναι περισσότερο από βέβαιο ότι θα αναλάβουν τα ηνία της διαπραγματευτικής διαδικασίας. Καλά ενημερωμένη πηγή στην Αμερικανική Πρεσβεία δεν αρνείται ότι υπήρξε πάρε-δώσε στη συνάντηση Ερντογάν-Ομπάμα στο Λευκό Οίκο. «Υπάρχουν θέματα στα οποία η Τουρκία οφείλει να βρίσκεται στο πλευρό των ΗΠΑ. Ο Τούρκος πρωθυπουργός έδειξε να το κατανοεί αυτό και ανέλαβε συγκεκριμένες δεσμεύσεις. Είναι βέβαιο ότι σε κάποια από τα δικά του αιτήματα θα συναντήσει με τη σειρά του την ίδια κατανόηση…». Η ίδια πηγή, μάλιστα, υπογράμμισε ότι ο Μπαράκ Ομπάμα είναι με ιδιαίτερη ικανοποίηση που διαπίστωσε την «ανυπομονησία» του Ταγίπ Ερντογάν οι συνομιλίες να έχουν κατάληξη και να μη συνεχίζονται επ’ αόριστον…

Το εσωτερικό μέτωπο
Αν, πάντως, τα σενάρια δίνουν και παίρνουν στο επίπεδο των διαπραγματεύσεων, το σκηνικό στο περίφημο «εσωτερικό μέτωπο» και η διαμόρφωση της ελληνοκυπριακής κοινής γνώμης παίρνουν εντελώς διαφορετική τροπή. Αν ο Πρόεδρος Χριστόφιας φέρει μια συμφωνία, όπως αυτή διαμορφώνεται και αναμένεται, σίγουρα θα βρει αντιμέτωπα όλα τα κόμματα εκτός του ΔΗΣΥ. Ο επίσημος ΔΗΣΥ θα έχει το γνωστό δίλημμα, αλλά φαίνεται και πάλι ότι το μεγαλύτερο κομμάτι της ηγεσίας του θα προτιμήσει να ριψοκινδυνεύσει ξανά μια ρήξη με τη βάση και τον κόσμο του κόμματος ακολουθώντας το Δημήτρη Χριστόφια και διαφημίζοντας ότι παίρνει μια «απόφαση σωφροσύνης». Μπορεί το ακριβές σενάριο να μην μπορεί να προβλεφθεί, όμως το σχήμα θα είναι κάπως έτσι. Αντίθετα, όμως, μπορεί να προβλεφθεί με σιγουριά ότι ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ δεν μπορούν να ακολουθήσουν την ίδια λογική. Έτσι ο «εφιάλτης» του Δημήτρη Χριστόφια, που δείχνει να πλησιάζει όλο και πιο πολύ, είναι να βρεθεί χέρι-χέρι με ΔΗΣΥ και Αναστασιάδη, σε μια εντελώς αμφίβολη περιπέτεια.
Την ίδια στιγμή, όσες και αν είναι οι διαφορές της ηγεσίας Καρογιάν με την «άλλη πτέρυγα» του κόμματος, είναι εξαιρετικά απίθανο να δοκιμάσει να στηρίξει τον Πρόεδρο Χριστόφια σε μια προσπάθεια να περάσει λύση με τα γνωστά δεδομένα. Όσο κι αν στο Προεδρικό ονειρεύονται μια εξέλιξη που θα έφερνε τον Μάριο δίπλα στον Δημήτρη για να περάσει σε δεύτερο πλάνο ο Νίκος Αναστασιάδης, κάτι τέτοιο ανήκει στο χώρο της επιστημονικο-πολιτικής φαντασίας. Όπως δείχνουν όλες οι μετρήσεις και τα αριθμητικά δεδομένα, ένα τέτοιο δημοψήφισμα θα μπορούσε στην καλύτερη περίπτωση να οδηγηθεί στην «κόψη του ξυραφιού». Πάντως, όποια κι αν τυχόν είναι η «θεαματική κίνηση» που συνεχώς φημολογείται ότι θα κάνει η Άγκυρα, στην καλύτερη περίπτωση θα παράγει ένα βαθύτατο διχασμό μεταξύ των Ελληνοκυπρίων.
Ο Μάριος Καρογιάν δεν θα ήθελε, λοιπόν, να ριψοκινδυνεύσει να επιβεβαιώσει όσους ήδη τον αμφισβητούν. Αλλά ακόμα κι αν αναλάμβανε το εγχείρημα, θα κινδύνευε να δει τη μεγάλη πλειοψηφία των ψηφοφόρων του ΔΗΚΟ να μην τον ακολουθούν, όπως ακριβώς έπαθε ο ΔΗΣΥ το 2004. Τέλος, στην πλευρά της ΕΔΕΚ, έστω κι αν υπάρχει κάποια υποστήριξη στην ιδέα μιας «άμεσης λύσης» και πάλι το κόμμα δεν έχει περιθώριο να υποστηρίξει ένα τέτοιο διάβημα. Ο γιατρός είναι… πολύ σκληρός για να ξεγράψει με μια υπογραφή το βίο και την πολιτεία της παράταξης που ίδρυσε.

Θα τολμήσει να «θυματοποιήσει» το σύντροφο Ταλάτ;
ΕΠΟΜΕΝΩΣ αν τελικά ο Δημήτρης Χριστόφιας αποφασίσει μια «θεαματική κίνηση», προκειμένου να κλείσει το Κυπριακό σε συνεννόηση με το «σύντροφο Ταλάτ», η κατάσταση διαμορφώνεται ως εξής: Πρώτο: Θα βρεθεί να προσπαθεί να πείσει τον κυπριακό λαό «χέρι-χέρι» με το Νίκο Αναστασιάδη, πράγμα που είναι ο χειρότερος προσωπικός εφιάλτης του και σίγουρα δεν θα είναι και πολύ αποδοτικό για την εκστρατεία του «ναι». Δεύτερο: Μπορεί να σωθεί η πολιτική σταδιοδρομία του Μεχμέτ Αλί Ταλάτ και ίσως διατηρήσει το «θώκο του», σίγουρα όμως το ακροβατικό «τριμερές» μοντέλο διακυβέρνησης της Κυβέρνησης Χριστόφια θα διαλυθεί στα εξ ων συνετέθη μέσα σε μερικές μέρες... Φαίνεται, λοιπόν, ότι ίσως και να σκεφτούν σοβαρά στο Προεδρικό το σενάριο της «ενδιάμεσης συμφωνίας». Όμως και αυτό ακόμα το σενάριο παρουσιάζει ανάλογα προβλήματα για τον Πρόεδρο Χριστόφια. Γιατί και σε αυτό θα είναι ερμητικά μόνος. Το άλλο δεδομένο, που πονοκεφαλιάζει το Προεδρικό, είναι ότι ο Δημήτρης Χριστόφιας δεν έχει αφήσει στον εαυτό του «διέξοδο αποχώρησης». Όπως άφησε να διαμορφωθούν οι εξελίξεις δεν έχει πια κάποια εύκολη διέξοδο, προκειμένου να καταγγείλει την τουρκική στάση και να εγκαταλείψει τη διαδικασία. Επομένως, για το Προεδρικό είναι πια θελκτικό το σενάριο να βουλιάξουν οι συνομιλίες εξαιτίας μιας ενδεχόμενης νίκης Έρογλου. Θα τολμήσει, όμως, ο Δημήτρης Χριστόφιας να «θυματοποιήσει» το σύντροφο Ταλάτ;

Σημερινή