ΤΙ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΚΡΥΒΕΙ Ο ΟΡΟΣ «ΑΙΓΑΙΟ»

Και πώς η Τουρκία θα τον «αξιοποιήσει»...

Πολλά ερωτήματα προκαλεί η απαντητική
επιστολή του πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου στον τούρκο ομόλογό του, Τ. Ερντογάν,
με την οποία άλλωστε η Αθήνα θέλει να επισπεύσει την κατάληξη των διερευνητικών
επαφών Ελλάδας - Τουρκίας, που άρχισαν
επί κυβέρνησης Κ. Σημίτη και είχαν παγώσει επί κυβέρνησης Κ. Καραμανλή, ύστερα από επιμονή του τότε υπουργού Εξωτερικών
Π. Μολυβιάτη.
Θα επισημανθούν τρία στοιχεία της επιστολής Παπανδρέου, με ειδικό εθνικό ενδιαφέρον:

Πρώτον: Ο έλληνας πρωθυπουργός υπογραμμίζει ότι «ο μόνος τρόπος αποτελεσματικής ενίσχυσης της ασφάλειας στο ΑΙΓΑΙΟ είναι η αποφυγή των στρατιωτικών δραστηριοτήτων που τροφοδοτούν την ένταση».

Η ελληνική αυτή διατύπωση (σ.σ.: «στο Αιγαίο») -την οποία σημειωτέον η Άγκυρα προσπαθεί να συμπεριλάβει στα ΝΑΤΟϊκά εγχειρίδια και στις ασκήσεις- αυτομάτως παραχωρεί στην Τουρκία το πλεονέκτημα να εκτελεί μεγάλες στρατιωτικές δραστηριότητες και στρατιωτικές ασκήσεις μεγάλης κλίμακας ανατολικά της Ρόδου, με το αιτιολογικό ότι η περιοχή αυτή δεν είναι Αιγαίο αλλά Μεσόγειος.

Υπενθυμίζεται ότι το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση Ερντογάν διατυμπανίζει την εξωτερική πολιτική της «στην Ανατολική Μεσόγειο» ώστε η περιοχή αυτή (από το Καστελλόριζο και την Κύπρο μέχρι τα παράλια της Μέσης Ανατολής) να γίνει μια περιοχή ασφαλείας, υπό την πολιτική και, ει δυνατόν, στρατιωτική «επίβλεψη» της Άγκυρας.
Οι γενικές αναφορές «στο Αιγαίο», ακόμα και η επίκληση του Μνημονίου Παπούλια - Γιλμάζ, έχουν ήδη δημιουργήσει εθνικό πρόβλημα, κάτι που θα έπρεπε να είναι γνωστό στον πρωθυπουργό λόγω της πολυετούς θητείας του στο υπουργείο Εξωτερικών.
Και τούτο γιατί η Τουρκία εκτελεί συνεχώς ασκήσεις ανατολικά της Ρόδου, όπως φαίνεται στον χάρτη (1 και 2), κατά τους θερινούς μήνες και τις εθνικές και θρησκευτικές εορτές, απομονώνοντας το Καστελλόριζο από τη Ρόδο, από τη θάλασσα και τον αέρα, ακόμα και για μεταφορά ασθενών.

Σε διαβήματα και διαμαρτυρίες της Αθήνας προς την Άγκυρα για παραβίαση του Μνημονίου Παπούλια - Γιλμάζ η τουρκική κυβέρνηση απαντά ότι δεν παραβιάζει το Μνημόνιο διότι ο περιορισμός αφορά το Αιγαίο, ενώ η περιοχή της τουρκικής άσκησης βρίσκεται στη Μεσόγειο.
Με την προτεινόμενη πολιτική του Γ. Παπανδρέου, η Άγκυρα θα μπορέσει να εξακολουθήσει τις αυξημένες στρατιωτικές δραστηριότητές της στη Μεσόγειο και μέσα στο FIR Αθηνών, με την αποδοχή της Αθήνας.

Εν ολίγοις, με τη χρήση του όρου «Αιγαίο» διαγράφεται ο όρος FIR Αθηνών, εντός του οποίου ο Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) μας έχει εκχωρήσει αρμοδιότητες ελέγχου των κανόνων του ICAO και Έρευνας και Διάσωσης. Το FIR Αθηνών, ως γνωστόν, περιλαμβάνει διεθνή θάλασσα και διεθνή εναέριο χώρο, αλλά και ελληνική κυριαρχία στα νησιά. Επομένως, με βάση τις προτάσεις Παπανδρέου, ενώ η Τουρκία θα περιορίσει τις στρατιωτικές δραστηριότητές της μόνο στον διεθνή εναέριο χώρο, η Ελλάδα αναγκαστικώς θα τις περιορίσει και στην κυριαρχία της, δηλαδή θα περιορίσει τις ασκήσεις της και πάνω από τα ελληνικά νησιά.

Δεύτερον: Στην επιστολή Παπανδρέου αναφέρεται ότι «οι υπερπτήσεις πάνω από τα ελληνικά νησιά δεν βοηθούν καθόλου τη βελτίωση των σχέσεών μας».
Η αναφορά αυτή είναι υπερβολικά γενικόλογη και υπολείπεται της πραγματικότητας, δεδομένου ότι η Τουρκία έχει πετύχει να δημιουργήσει «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο (Μεγίστη), οι οποίες συμπεριλαμβάνονται επίσης ως θέμα προς εξέταση στις διερευνητικές επαφές Ελλάδας - Τουρκίας.
Η αλήθεια είναι ότι το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών απαντά μόνον με διαβήματα για τις υπερπτήσεις των τουρκικών αεροσκαφών πάνω από τα ελληνικά νησιά του Αν. Αιγαίου, που αποτελούν ήδη καθημερινό φαινόμενο.

Το «Π» σταχυολογεί μια από τις σχεδόν πανομοιότυπες απαντήσεις της Άγκυρας (φωτοτυπία) σε ένα τέτοιο διάβημα της Αθήνας (Νοέμβριος του 2001) επειδή τα τουρκικά αεροπλάνα πέταξαν πάνω από τα νησιά Αγαθονήσι, Φούρνοι, Καλόγηρος, Χταπόδια, Λειψοί, Αρκοί, Άνυδρο, Αντίψαρα και επειδή παραβίασαν τον εθνικό εναέριο χώρο των 10 ν.μ. στη νήσο Σάμο - όταν ακόμα ήταν νωπή η συμφωνία του Ελσίνκι του 1999, που έδωσε στην Τουρκία καθεστώς υποψήφιας χώρας για ένταξη στην ΕΕ και είχαν μόλις αρχίσει οι διερευνητικές επαφές Αθήνας - Άγκυρας.

Η τουρκική απάντηση αναφέρει ότι «... δεν έχουν γίνει παραβιάσεις εναερίου χώρου υπεράνω νησίδων και βραχονησίδων η κυριαρχία των οποίων έχει παραχωρηθεί στην Ελλάδα με διεθνείς συνθήκες», αμφισβητώντας έτσι την ελληνικότητα των προαναφερόμενων νησιών, τα οποία η Άγκυρα εντάσσει στις «γκρίζες ζώνες».
Επειδή η Αθήνα εξακολουθεί να τηρεί απλώς στάση «παρατηρητή», η Άγκυρα νομιμοποιεί την πρακτική παρανομίας σε βάρος της Ελλάδας, γεγονός που υποδηλώνει ότι μάλλον θα ενταθούν και δεν θα μειωθούν οι τουρκικές υπερπτήσεις.

Τρίτον: Ένα ακόμα σημείο προβληματισμού από την επιστολή Παπανδρέου είναι η πρόταση για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας.
Όμως, με την αναφορά αυτή υποδηλώνεται ότι μόνον τα νησιά του Αιγαίου έχουν υφαλοκρηπίδα και ότι το Καστελλόριζο (Μεγίστη), που βρίσκεται στη Μεσόγειο, στερείται υφαλοκρηπίδας.
Παράλληλα τίθεται θέμα αξιοπιστίας, διότι το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών γνωρίζει πολύ καλά ότι η Τουρκία δεν έχει υπογράψει το Δίκαιο της Θάλασσας επειδή καθορίζεται σε αυτό ότι τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα και η Τουρκία υποστηρίζει ακριβώς το αντίθετο. Δεν είναι λοιπόν δυνατόν μέχρι στιγμής να δεχθεί η Τουρκία την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας.

Παρ' όλα αυτά, αν η Τουρκία δεχθεί την προσφυγή για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, θα δημιουργηθεί μείζον εθνικό θέμα, διότι η οριοθέτησή της προϋποθέτει τον καθορισμό των χωρικών υδάτων, τα οποία αυτήν τη στιγμή είναι 6 ν.μ.

Έτσι, αν η τυχόν οριοθέτηση γίνει στη βάση των 6 ν.μ. που έχουμε σήμερα, θα στερηθούμε το νόμιμο δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων μέχρι τα 12 ν.μ.
Το Παρόν