Δυνατός «παίκτης» στη Μέση Ανατολή η Κύπρος

Του Χρύσανθου Τσουρούλλη

Η κυπριακή κυβέρνηση, σε συνεννόηση πια με την Υπάτη Αρμοστεία Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ετοιμάζει πυρετωδώς τη φόρμουλα για ν’ αυξηθεί η ανθρωπιστική βοήθεια προς τη Γάζα. Σήμερα, ο Μάρκος Κυπριανού θα ενημερώσει τους 26 συναδέλφους του στο Λουξεμβούργο για την «κυπριακής ιδιοκτησίας» πρωτοβουλία, προκειμένου και να «απαντηθούν» οι ισραηλινές ανησυχίες στα ζητήματα ασφάλειας, αλλά και να φθάσουν τα βασικά και απαραίτητα αγαθά στους Παλαιστινίους. Εννοείται, βέβαια, ότι αυτό γίνεται με πολύ διακριτικό τρόπο και μέσα από μια προσπάθεια συναινετικής διαδικασίας. Δηλαδή, μια κυπριακή πρόταση, που τυχόν να υιοθετηθεί από την Ε.Ε., θα πρέπει να… κρατά ακριβοδίκαιες και ίσες αποστάσεις, τόσο από τους Παλαιστινίους όσο και από το Ισραήλ. Είναι γι’ αυτό, άλλωστε, που κέρδισε κατά κράτος και τις άλλες πρωτοβουλίες που επιχειρήθηκαν να αναπτυχθούν από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η Κύπρος, για την ώρα, χαίρει απόλυτης εμπιστοσύνης και από την παλαιστινιακή Αρχή, αλλά κι από τις ισραηλινές Αρχές.

Η πρωτοβουλία

Στην αρχική πρωτοβουλία η Κύπρος είναι γνωστό πως ήταν πλήρως συντονισμένη με την Ελλάδα. Η αρχική ιδέα ήταν να ηγείται η Κυπριακή Δημοκρατία ενός ελληνικού στόλου, ο οποίος θα «παραλάμβανε» τα πλοία με την ανθρωπιστική βοήθεια, θα ήλεγχε το φορτίο, ώστε να διασφαλίσει ότι δεν υπάρχει ίχνος πολεμοφοδίου, και θα τα συνόδευε στο λιμάνι της Γάζας. Σήμερα, φαίνεται ότι ενώ η βασική ιδέα παραμένει η ίδια, εξετάζονται και άλλα εναλλακτικά σενάρια. Εξετάζεται η δυνατότητα το όλο εγχείρημα να περιβληθεί με τον ευρωπαϊκό μανδύα. Επίσης, φαίνεται να εξετάζεται και η πιθανότητα τα πλοία με την ανθρωπιστική βοήθεια να ελλιμενίζονται στα κυπριακά λιμάνια, και εδώ κλιμάκια της Ε.Ε. να διενεργούν τους ελέγχους, πριν ανάψουν το πράσινο φως για τη Γάζα. Σε αυτό το τελευταίο είναι βέβαιο ότι τα πλοιάρια αυτά θα συνοδεύονται μέχρι τη Γάζα, ώστε να διασφαλίζεται από όλες τις πλευρές το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα για όλους τους εμπλεκομένους.

«Χαμηλοί τόνοι»

Το σχέδιο αυτό, που μπορεί να χαρακτηριστεί ως «παρέμβαση χαμηλών τόνων», εμφανίζεται και σαν μια «μαλακή» διπλωματική απάντηση στη «σκληρή διπλωματία» που ασκεί η Άγκυρα, με αφορμή το Παλαιστινιακό. Έρχεται σε μια στιγμή που, μετά τους «λεονταρισμούς» του Ταγίπ Ερντογάν, το Τελ Αβίβ σηκώνει το γάντι και εξαγγέλλει απαντήσεις «με το ίδιο νόμισμα». Αίσθηση προκάλεσε η είδηση που ήρθε από το Ισραήλ, ότι ετοιμάζονται τουλάχιστον δύο θεαματικές αποστολές. Η μια, με πολιτικούς ακτιβιστές που θα φτάσουν στις κυπριακές ακτές διαμαρτυρόμενοι για την κατοχή τμήματος της Κύπρου από την Τουρκία. Η άλλη, ακόμα πιο «θερμή», που θα φτάσει στις τουρκικές ακτές, μεταφέροντας ανθρωπιστική βοήθεια για τους Κούρδους. «Όλα αυτά αποφεύχθηκαν και με τη διακριτική παρέμβαση της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ρόλο πυροσβέστη», μας αποκαλύπτει έγκυρη πηγή του Υπουργείου Εξωτερικών. Στον αντίποδα, βέβαια, δεν πρόκειται να σταματήσουν οι απόπειρες για να σπάσει ο ισραηλινός κλοιός και να φθάσει βοήθεια στη Γάζα. Όχι βέβαια με τον τρόπο που εξήγγειλε ο Πρόεδρος Ομπάμα, αλλά με τη μέθοδο των ακτιβιστών που «πριμοδοτείται» πλέον ανοιχτά από την Άγκυρα. Η Τουρκία, ήδη, εξήγγειλε την αποστολή πολεμικών σκαφών, με την προειδοποίηση-απειλή ότι θα επιβιβαστεί ο ίδιος ο πρωθυπουργός της, για να σπάσουν τον ισραηλινό αποκλεισμό.

Πίσω από τις λέξεις

Ενώ, την ώρα που διεξάγονται έρευνες για τις συνθήκες του αιματηρού επεισοδίου στην ανοιχτή θάλασσα, οι πληροφορίες εντείνονται ότι ο τουρκικός δάκτυλος ήταν όχι απλώς εμφανής, αλλά και οργανωμένος. Πράγματι, στο γνωστό στολίσκο των ακτιβιστών, του οποίου ηγήθηκε το τουρκικό σχετικά μεγάλο σκάφος, η τουρκική παρουσία και ιδιαίτερα κάποιων προσώπων με άμεση σχέση με το κυβερνών κόμμα, δεν μπορεί να ήταν τυχαία. Διεθνείς παρατηρητές σημείωναν ότι κανείς δεν μπορεί να «δικάσει» την προέλευση και τις πολιτικές συγγένειες των ακτιβιστών, από την ώρα που αγωνίζονται για έναν αδιαμφισβήτητα… «ευγενή σκοπό».
Πολλοί διερωτώνται «πώς και ξαφνικά σημειώθηκε αυτή η… έξαρση τουρκικού ενδιαφέροντος»; Από τη μια είναι πράγματι λογικό η τουρκική κοινωνία, με μουσουλμανικό φρόνημα, να έχει, μαζί με αρκετές άλλες, ιδιαίτερη ευαισθησία για τη μοίρα και την υπόθεση των Παλαιστινίων. Από την άλλη, όμως, όλα αυτά τα χρόνια δεν είχε να επιδείξει κάποια παράδοση ακτιβισμού ή άλλη ανάλογη δράση. Το αιφνίδιο, λοιπόν, ενδιαφέρον και η υπερενεργητική κινητοποίηση Τούρκων ακτιβιστών συνδυάζεται, μοιραία, με το εξίσου αιφνίδιο ξέσπασμα οργής του Ταγίπ Ερντογάν. Έτσι εντείνονται οι υποψίες ότι όλα αυτά ήταν περίπου… σκηνοθετημένα.

Απαντούν με ναυτικές στρατιωτικές ασκήσεις

ΠΑΝΤΩΣ, και νέο σκηνικό έντασης αναμένεται να δημιουργηθεί στα ανοικτά της Κύπρου, ανάμεσα σε Τουρκία και Ισραήλ. Για ένα τριήμερο, η Τουρκία και το κατοχικό καθεστώς προγραμμάτισαν ναυτικές στρατιωτικές ασκήσεις, σε απάντηση της γνωστής κίνησης των Ισραηλινών να έρθουν με πλοιάρια στην κατεχόμενη Αμμόχωστο, για να διαδηλώσουν κατά της τουρκικής κατοχής, έστω και αν αυτή δεν έγινε ποτέ. Τουρκία και κατοχικό καθεστώς ανακοίνωσαν ότι «πραγματοποιούν από τις 14 ως τις 17 Ιουνίου ναυτική στρατιωτική άσκηση, που έχει την μορφή της έρευνας και διάσωσης», με στόχο, όπως έγκυρα πληροφορούμαστε, να κυματίσουν στην περιοχή μια πελώρια τουρκική σημαία.
Ήδη, το κλίμα μύριζε για καιρό μπαρούτι και είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, την ώρα μάλιστα που κατά τη διάρκεια της τουρκικής στρατιωτικής αυτής άσκησης θα γίνεται και η συνάντηση Χριστόφια-Έρογλου (15 Ιουνίου). Ας σημειωθεί ότι η άσκηση αυτή γίνεται κάθε χρόνο στη θαλάσσια περιοχή της Κερύνειας και Αμμοχώστου, αλλά φέτος προτιμήθηκε να γίνει στη θαλάσσια περιοχή όπου δέχθηκαν την επίθεση οι ακτιβιστές. Στην άσκηση, Τουρκία και κατοχικό καθεστώς θα πάρουν μέρος με μια φρεγάτα, μια κορβέτα, ένα πλοίο περιπολίας και μεγάλο αριθμό στρατιωτών, ενώ θα την παρακολουθήσουν ο κατοχικός ηγέτης Ντερβίς Έρογλου και ο διοικητής της Νοτιοανατολικής Μεσογείου του τουρκικού ναυτικού, αντιναύαρχος Καντίρ Σαγκντίτς.

Το τολμηρό πολιτικό παιγνίδι της Άγκυρας

ΣΤΗΝ πραγματικότητα, το τολμηρό αυτό πολιτικό παιγνίδι της Άγκυρας, να χρησιμοποιήσει, δηλαδή, το Ισραήλ για να αποκτήσει συμπάθειες και διεθνή ρόλο, μπορεί εύκολα να ξεφύγει εκτός ελέγχου. Διότι το Ισραήλ είναι πάντα μια πολύ υπολογίσιμη δύναμη και, οπωσδήποτε, περισσότερο αποφασισμένο από οποιοδήποτε άλλο κράτος. Ειδικά στα ζητήματα ασφάλειας των πολιτών του. Επομένως, η Τουρκία είναι πιθανόν να μπει σε μια περιπέτεια, της οποίας δεν έχει υπολογίσει ακριβώς και μέχρι τέλους τις διαστάσεις.
Πολιτικοί παρατηρητές σημειώνουν ότι πιθανότατα η Τουρκία δεν πρόκειται να φθάσει μέχρι τέλους, ούτε και θα συντηρήσει επί μακρόν αυτή την κόντρα. Αλλά, «όταν κάνει τη δουλειά της, αναμένεται να… αποτραβηχτεί».
Το ερώτημα είναι αν θα έχει αυτή τη δυνατότητα, μιας που σ’ αυτή την περίπτωση υπάρχει ένα χρόνιο πρόβλημα, με συσσωρεμένα πολλά στρώματα έντονων συναισθημάτων, τόνους δράματος, ανθρώπινου πόνου και πάθους.
Πολιτικός παρατηρητής στη Λευκωσία σχολίαζε ότι όλο αυτό θυμίζει τη γνωστή παροιμία «δυο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα». Πράγματι, αίφνης Τουρκία και Ισραήλ διαπληκτίζονται για το ποιος είναι περισσότερο ευαίσθητος σε περιπτώσεις βίαιης κατοχής ξένων εδαφών. Ωστόσο, αυτοί οι «γάιδαροι», κατά τη λαϊκή έκφραση, κλοτσάνε πολύ δυνατά και ακριβώς σε αυτό βασίζονται ασκώντας την πολιτική τους. Ενώ είναι γνωστό ότι στη διεθνή πολιτική επικρατεί η λογική της ισχύος.

Αλλαγή και στο Κυπριακό

ΠΑΝΤΩΣ, όλο αυτό το σκηνικό πυροδοτεί και μια ραγδαία, αλλά και ουσιαστική αλλαγή πλεύσης του εβραϊκού λόμπι υπέρ της Κύπρου.
Αναλυτές από το Υπουργείο Εξωτερικών αποκαλύπτουν ότι «το Ισραήλ, μετά και τα τελευταία τερτίπια της Τουρκίας και την επίδειξη δύναμης παρέα με το ψευδοκράτος ανοιχτά της Κύπρου, είναι πυρ και μανία εναντίον της Τουρκίας». Μάλιστα, οι ίδιοι κύκλοι αποκαλύπτουν ότι μεθαύριο Τετάρτη, στις ΗΠΑ πραγματοποιείται «συνάντηση κορυφής» του εβραϊκού και του ελληνικού λόμπι, για συντονισμό των ενεργειών τους στο Κυπριακό, με πρωτοβουλία των εβραίων.
Στο ίδιο παζλ αξίζει να προσθέσει κανείς και την έντονη δυσαρέσκεια της αμερικανικής κυβέρνησης, για τη στάση της Τουρκίας στην ψηφοφορία του Συμβουλίου Ασφαλείας για τα πυρηνικά του Ιράν. Η Τουρκία και η Βραζιλία είναι τα μόνα δυο μη μόνιμα μέλη του Σ.Α. που δεν ψήφισαν υπέρ των νέων κυρώσεων εναντίον του Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Τέλος, για να ολοκληρωθεί η εικόνα, οφείλει κανείς να αναλογιστεί και τα ενεργειακά ζητήματα της περιοχής, με την Κύπρο και το Ισραήλ να έχουν τη δυνατότητα «κοινών στρατηγικών», με τις ευλογίες και των αμερικανικών πετρελαϊκών εταιρειών.
Οι αναλύσεις στο Υπουργείο Εξωτερικών καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα. Κύπρος και Ελλάδα μπορούν να αξιοποιήσουν αυτή τη συγκυρία, μεταστρέφοντας τους κινδύνους σε κάποιο όφελος. Δεν είναι λίγο πράγμα ένα δυναμικό κράτος, όπως το Ισραήλ, έστω και μέσα από τη λογική μιας «κόντρας», να αποφασίζει να τρίξει τα δόντια για την τουρκική κατοχή στην Κύπρο. Έστω κι αν είναι προφανές ότι το κάνει με μια λογική «συμψηφισμού» απέναντι σε κατηγορίες που δέχεται το ίδιο. Σίγουρα, χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Αλλά αυτό είναι και το προσόν που δείχνει να έχει καθ’ υπερβολήν η κυπριακή κυβέρνηση. Απ’ εκεί και πέρα, πρέπει να υπάρχει και πολιτική. Αυτό, ακριβώς, μένει να αποδειχθεί. Όπως, επίσης, η θέση που λέει ότι η Κύπρος έχει καλές σχέσεις τόσο με τους Άραβες όσο και με το Ισραήλ, θα πρέπει και να επιβεβαιωθεί, αλλά και να διατηρηθεί. Στην πράξη, αλλά και με χρήσιμη και ωφέλιμη συμμετρία. Αλλιώς, μπορεί να μιλάμε για… «γάιδαρους που μαλώνανε», αλλά ο «ξένος αχυρώνας» μπορεί να πάρει και φωτιά!