Η έπαυλη στη Βουλγαρία, οι τάφοι στην Ελλάδα

Της Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ

Μια οικογένεια, δυο πατρίδες. Το σπίτι βρέθηκε στη Βουλγαρία και οι τάφοι στην Ελλάδα. Πού να 'ξεραν τα μέλη της πλούσιας οικογένειας γαιοκτημόνων του 2ου αι. μ.Χ., που βρέθηκαν θαμμένοι μαζί με τις πέντε άμαξες και τα άλογά τους στη Μικρή Δοξιπάρα του Εβρου, ότι ανάμεσα στο σπίτι και τον τάφο τους θα χαράσσονταν κάποτε τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα.

Μία από τις άμαξες που βρέθηκαν μαζί με τα άλογα που τις έσερναν. Ο ανασκαφέας Διαμαντής Τριαντάφυλλος σχεδιάζει ανασυνθέσεις αμαξών για χάρη των επισκεπτών του αρχαιολογικού χώρου Μέχρι πρότινος γνωρίζαμε μόνο τα ελληνικά ταφικά ευρήματα, που είναι εντυπωσιακά και μοναδικά για τον ελληνικό χώρο. Προχθές μάθαμε πως οι ανασκαφές στην άλλη πλευρά των συνόρων, στο βουλγαρικό χωριό Σφυράκι, έφεραν στο φως μια ρωμαϊκή αγροικία 1.000 τ.μ. με ψηφιδωτά και έναν ακόμη τύμβο με υπολείμματα από άμαξα.

Οι Βούλγαροι έχουν ήδη κατασκευάσει δρόμο για τη σύνδεση των δύο αρχαιολογικών χώρων, που κι εμείς σκοπεύουμε να ανοίξουμε, για να υπάρχει δυνατότητα κοινής επίσκεψης. Προηγείται, όμως, η προστασία και ανάδειξη των ευρημάτων, που έχει αποφασιστεί από το υπουργείο Πολιτισμού εδώ και έξι χρόνια (2003), αλλά δεν έχει προχωρήσει, παρά τις προσπάθειες του ανασκαφέα Διαμαντή Τριαντάφυλλου, πρώην διευθυντή της ΙΘ' ΕΠΚΑ.

Το θέμα επανήλθε προχθές στο ΚΑΣ και η πρότασή του να δημιουργηθεί ένας εκθεσιακός χώρος με τα ευρήματα στη θέση τους και να αποκατασταθεί ο χωμάτινος τύμβος που τα σκέπαζε, στο πρότυπο των βασιλικών τάφων της Βεργίνας, εγκρίθηκε ομόφωνα. Ο χρόνος που έχει περάσει από την ανασκαφή δεν πήγε χαμένος. Εγινε συντήρηση των αμαξών και των κτερισμάτων με χρήματα από το Ταμείο Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Εργων. Τώρα πρέπει το έργο (προϋπολογισμού 5 εκατ. ευρώ) να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ (θα είναι το μοναδικό του Ν. Εβρου), προκειμένου να διαμορφωθεί ένα επιτόπιο μουσείο. Αν εξασφαλιστούν τα χρήματα είναι δυνατόν σε δυο-τρία χρόνια να είναι έτοιμο, μας είπε ο κ. Τριαντάφυλλος.

Η ιστορία των ευρημάτων στη Δοξιπάρα είναι η εξής: Σε ένα μεγάλο τύμβο, πριν από 1.800 χρόνια, ενταφιάστηκαν σταδιακά, αφού πρώτα αποτεφρώθηκαν, τέσσερα μέλη μιας οικογένειας, τρεις άνδρες και μία γυναίκα. Οι λάκκοι με την τέφρα τους ήταν γεμάτοι κτερίσματα, όπως πήλινα, γυάλινα και χάλκινα αγγεία, χάλκινοι λυχνοστάτες και λυχνάρια, χάλκινα φανάρια, όπλα, κοσμήματα, ξύλινα κιβωτίδια κ.ά. Τους νεκρούς είχαν μεταφέρει πέντε άμαξες, οι οποίες βρέθηκαν εκεί μαζί με τα άλογα που τις έσερναν. Δίπλα τάφηκαν κι άλλα πέντε άλογα. Το εντυπωσιακό είναι ότι σώζονται όλα τα μεταλλικά και διακοσμητικά στοιχεία των αμαξών, ενώ σε δύο από αυτές διατηρούνται και αποτυπώματα των ξύλινων τμημάτων τους.

Ολα αυτά συνέβησαν στη ρωμαϊκή εποχή, κοντά στον δρόμο που οδηγούσε από την Αδριανούπολη στη Φιλιππούπολη. Σήμερα η περιοχή ανήκει στον Δήμο Κυπρίνου και βρίσκεται κοντά στα χωριά Μικρή Δοξιπάρα, Ζώνη και Χελιδόνα.

«Για να διατηρηθεί η ανασκαφική εικόνα των ευρημάτων, η οποία εντυπωσιάζει τους επισκέπτες, αποφασίστηκε η τρισδιάστατη σάρωση καύσεων, αμαξών και αλόγων και η κατασκευή πιστών αντιγράφων σε φυσικό μέγεθος», εξήγησε στο ΚΑΣ ο ανασκαφέας. Τα αντίγραφα θα τοποθετηθούν στις θέσεις των πρωτοτύπων και τα αυθεντικά θα εκτίθενται πλάι σε κλιματιζόμενες προθήκες. Θα γίνουν επίσης ανασυνθέσεις αμαξών. Μία, μάλιστα, θα εκτεθεί όρθια, όπως ήταν. Ο ξύλινος σκελετός της, που δεν έχει σωθεί, θα αντικατασταθεί με νέο από πλεξιγκλάς.

Ο κ. Τριαντάφυλλος είπε ακόμη ότι η έκθεση θα πλαισιώνεται με πλούσιο εποπτικό υλικό, έτσι ώστε ο επισκέπτης να μεταφέρεται στην εποχή και στην καθημερινότητα των ανθρώπων εκείνης της περιοχής, καθώς θα προβάλλονται οι δοξασίες και τα έθιμα που είχαν για τον θάνατο.
Πηγή
Ελευθεροτυπία