Επικύρωση του Δικαίου της Θάλασσας από τις ΗΠΑ

Αν γίνει αποδεκτή η έκθεση, ισχυροποιείται και ενισχύεται η θέση της Ελλάδας στο θέμα της επέκτασης των χωρικών της υδάτων στα 12 ν.μ. στο Αιγαίο

Εισηγείται έκθεση του «Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων»
Του Αθανασιου Ελλις
Οι ΗΠΑ αναμένεται να επικυρώσουν τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας σε σύντομο χρονικό διάστημα καθώς αυξάνονται οι πολιτικοί και τα κέντρα επιρροής που πιέζουν προς αυτή την κατεύθυνση. Σε αυτά προστέθηκε αυτή την εβδομάδα και το «Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων», ένα από τα σημαντικότερα στρατηγικά ιδρύματα της Ουάσιγκτον, με επιρροή στη διαμόρφωση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.
Σε εμπεριστατωμένη έκθεσή του εισηγείται την άμεση επικύρωση της Σύμβασης, εξέλιξη με προεκτάσεις σε ό,τι αφορά τον παρεμβατικό ρόλο που θα έχουν οι ΗΠΑ αλλά και τις δεσμεύσεις που θα αναλάβουν. Η εξέλιξη αφορά εμμέσως και την Ελλάδα και αυτό διότι η μη αποδοχή από την Ουάσιγκτον της Σύμβασης, και άρα της νομικής βάσης της ελληνικής προσέγγισης σχετικά με το Αιγαίο, δυσχεραίνει τους χειρισμούς της Αθήνας. Ενώ η τελευταία επικαλείται το Δίκαιο της Θάλασσας για να στηρίξει το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών της υδάτων στα 12 μίλια, κίνηση που προκάλεσε την «απειλή πολέμου» από την Τουρκία, ή να θέσει και άλλες σημαντικές πτυχές όπως είναι η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ζήτημα που αφορά άμεσα και την Κύπρο), οι Αμερικανοί τηρούν αποστάσεις όχι μόνο για λόγους συμμαχικών ισορροπιών, αλλά και λόγω της απουσίας δικών τους νομικών δεσμεύσεων καθώς δεν είναι μέλος της Σύμβασης. Εάν η Ουάσιγκτον την επικυρώσει, το πλαίσιο εκ των πραγμάτων θα διαφοροποιηθεί, χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει ότι θα υπάρξει πλήρης ανατροπή της αμερικανικής στάσης. Θα δημιουργηθεί, πάντως, ένα νέο δεδομένο το οποίο θα κληθεί να αξιοποιήσει η ελληνική διπλωματία. Φυσικά, οι διεθνείς σχέσεις βασίζονται πρωτίστως στα στρατηγικά συμφέροντα, όμως τα κράτη που έχουν υιοθετήσει το Δίκαιο της Θάλασσας δεν δύνανται να αγνοούν πλήρως τις πρόνοιές του.
Η επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας έχει επανειλημμένα συζητήσει και εγκρίνει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, αλλά η διαδικασία δεν προχώρησε στην ολομέλεια λόγω της έντονης αντίδρασης μιας ηχηρής μειοψηφίας που υποστήριζε ότι η ισχυρότερη ναυτική δύναμη του κόσμου δεν έχει λόγο να αναλάβει τις δεσμεύσεις που επιβάλλει η σύμβαση. Τώρα, έπειτα από 27 χρόνια σκεπτικισμού, οι ΗΠΑ εμφανίζονται έτοιμες να την αποδεχθούν και να σεβασθούν τις πρόνοιές της, καθώς έχει δημιουργηθεί ευρεία διακομματική συναίνεση, ενώ υπέρ της επικύρωσης τάσσονται τόσο ο Λευκός Οίκος όσο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Αλλωστε, είχε ήδη καταγραφεί μια σταδιακή μετακίνηση υπέρ της σύμβασης μετά την αναθεώρησή της, το 1994, η οποία κάλυψε συγκεκριμένες αμερικανικές ανησυχίες για την εκμετάλλευση της ωκεανίου αβύσσου.

Η πειρατεία
Η έκθεση του «Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων» τονίζει επίσης ότι την επικύρωση του Δίκαιου της Θάλασσας από τις ΗΠΑ καθιστά αναγκαία και η αύξηση των επιθέσεων από πειρατές στα ανοιχτά της Σομαλίας, η ισχυροποίηση νέων ναυτικών δυνάμεων, όπως η Κίνα και η Ινδία, και η τήξη των πάγων που ανοίγει νέα ζητήματα υφαλοκρηπίδας στην αρκτική ζώνη και γεννά συμφέροντα εμπορικής εκμετάλλευσης της περιοχής. Αλλωστε, δεν έχουν περάσει απαρατήρητες οι κινήσεις της Ρωσίας στον Βόρειο Πόλο.
Η έκθεση επισημαίνει επίσης ότι η ένταξη στο Δίκαιο της Θάλασσας –το οποίο διέπει τη θαλάσσια διακυβέρνηση στην επιφάνεια και τον βυθό και έχει επικυρωθεί από 156 χώρες– θα επιτρέψει στην Αμερική να επεκτείνει την κυριαρχία της σε ένα εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα θάλασσας, θα καταστήσει πιο αποτελεσματική την προώθηση συγκεκριμένων πρωτοβουλιών για το περιβάλλον, και θα διασφαλίσει το δικαίωμα ναυτικής διέλευσης αμερικανικών πολεμικών και εμπορικών πλοίων από διεθνή ύδατα, αποκλειστικές οικονομικές ζώνες, και στρατηγικά στενά, στη διάρκεια κρίσεων. Τέλος, θα αποδείξει στον υπόλοιπο κόσμο ότι «οι ΗΠΑ παραμένουν έτοιμες να εκπληρώσουν τον ιστορικό τους ρόλο ως αρχιτέκτονας και υποστηρικτής της παγκόσμιας τάξης».
KAΘΗΜΕΡΙΝΗ