"Ανώτερος στρατηγικός σχεδιασμός και ΑΟΖ"

  "Ανώτερος στρατηγικός σχεδιασμός και ΑΟΖ"

Του Σάββα Καλεντερίδη

Το άρθρο αυτό, καλό ήταν να διαβαστεί σε συνδυασμό με το "Κατόπιν εορτής"

Τις παραμονές της Άνοιξης του 2012, που αναμένεται να είναι άκρως σημαντική για την ευρύτερη περιοχή, είναι σε εξέλιξη γεγονότα και διαδικασίες που αξίζει να τα σκιαγραφήσουμε, αφού ούτως ή άλλως επηρεάζουν και θα επηρεάσουν τα ελληνικά πράγματα.

Μετά τη δρομολόγηση της εκμετάλλευσης του κοιτάσματος στο Οικόπεδο «Αφροδίτη», από την αμερικανοεβραϊκών συμφερόντων Noble Energy, που κατά τα φαινόμενα μάλλον έχει αποδεχτεί ως τετελεσμένο η Τουρκία, η επίσκεψη Νετανιάχου στη Λευκωσία, το δεύτερο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου, αποτελεί προάγγελο νέων εξελίξεων για το ίδιο το γεωπολιτικό καθεστώς της Κύπρου, που μέχρι τώρα επηρεάζεται δραματικά από την τουρκική κατοχή, από τις αγγλικές βάσεις και από τα δικαιώματα που απορρέουν ή υποτίθεται ότι απορρέουν για τις εγγυήτριες δυνάμεις από τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου. Και το λέμε αυτό γιατί ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, εκτός του ότι θα συζητήσει το θέμα του σταθμού υγροποίησης και το θέμα της μεταφοράς του φυσικού αερίου στην ενεργοβόρα Ευρώπη, κάτι που αφορά και την Ελλάδα, είναι πολύ πιθανόν να συζητήσει την υπογραφή συμφωνίας για την εγκατάσταση πολεμικών αεροσκαφών του Ισραήλ στην Κύπρο. Δηλαδή, με άλλα λόγια, θα ζητήσει την παραχώρηση βάσης στο έδαφος της Κύπρου, που, εκτός των άλλων, σημαίνει ανατροπή των υπαρχουσών ισορροπιών που υπάρχουν στο νησί, λόγω της τραγελαφικής κατάστασης που έχει δημιουργηθεί με την παρουσία 40 χιλιάδων στρατιωτών, του τουρκικού στρατού κατοχής, και της λειτουργίας των στρατιωτικών βάσεων που διατηρεί η Αγγλία στη Μεγαλόνησο, με δικαιώματα εθνικής κυριαρχίας στο έδαφος τους, τουλάχιστον όπως ισχυρίζεται η ίδια.

Αν θα μπορούσαμε να διεισδύσουμε στη σκέψη των πολιτικών και των επιτελών που σχεδιάζουν και κινούνται προς αυτήν την κατεύθυνση, η παρουσία των αεροσκαφών της πολεμικής αεροπορίας του Ισραήλ στο έδαφος της Κύπρου, που δεν διαθέτει δικά της πολεμικά αεροσκάφη -σημειώστε ότι Άγκυρα και Ουάσιγκτον, για διαφορετικούς λόγους η κάθε μια, αντιδρούν με σφοδρότητα στην εγκατάσταση ελληνικών αεροσκαφών στην Κύπρο- σε επιχειρησιακό επίπεδο θα προστατεύει τον σταθμό υγροποίησης που θα κατασκευαστεί στην Κύπρο, αλλά και τον αγωγό που θα κατασκευαστεί για τη μεταφορά του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, μέσω ελληνικής ΑΟΖ. Σε στρατηγικό επίπεδο, όπως θα δούμε παρακάτω, αλλάζει τις ισορροπίες!

Αφού υπογραμμίσουμε ότι σε περίπτωση που επιτευχθεί συμφωνία, η βάση που θα παραχωρηθεί, θα είναι η πρώτη μόνιμη βάση του Ισραήλ εκτός του εθνικού του εδάφους, να υπενθυμίσουμε ότι πέρα από τη συνεργασία στο θέμα της εκμετάλλευσης και μεταφοράς του φυσικού αερίου, η Κύπρος και το Ισραήλ βρίσκονται κοντά στην υπογραφή συμφωνίας για την κατασκευή υποθαλάσσιου καλωδίου-αγωγού μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Το θέμα συζητήθηκε για πρώτη φορά κατά την επίσκεψη του Υπουργού Ενέργειας και Υδάτινων Πόρων του Ισραήλ Ούζι Λαντάου (Uzi Landau) στην Κύπρο τον περασμένο Νοέμβριο στο πλαίσιο της επίσκεψης του Προέδρου του Ισραήλ Σιμόν Πέρες, αλλά και κατά την πρόσφατη επίσκεψη της Υπουργού Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού της Κύπρου, Πραξούλας Αντωνιάδου στο Ισραήλ. Σύμφωνα με ανακοίνωση του ισραηλινού Υπουργείου Εξωτερικών, οι δύο Υπουργοί συζήτησαν θέματα υποδομής, συμπεριλαμβανομένης της ενδεχόμενης διμερούς συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας.

Όμως, κατά την άποψή μας το θέμα του καλωδίου, δεν είναι τόσο απλό όσο φαίνεται εκ πρώτης όψεως. Ο Ισραηλινός Υπουργός, κατά τη συνάντηση εκείνη, εκτός του ότι ανέφερε ότι το έργο θα προσφέρει στήριξη στα θέματα ηλεκτρικής ενέργειας των δύο χωρών, πρόσθεσε ότι θα είναι η πρώτη διασύνδεση αυτού του είδους μεταξύ του Ισραήλ και της Ευρώπης, που σημαίνει ότι το υποθαλάσσιο καλώδιο θα φθάσει μέχρι την Ελλάδα. Μάλιστα, ο Ισραηλινός αξιωματούχος συνεχίζοντας είπε ότι η Κύπρος και η Ελλάδα πρόκειται να υπογράψουν ένα μνημόνιο συνεργασίας για ένα σχέδιο που προβλέπει την τοποθέτηση ενός υποθαλάσσιου καλωδίου συνολικού μήκους 600 χλμ. το οποίο θα συνδέει την Κύπρο και άρα το Ισραήλ με την ηπειρωτική Ευρώπη και με το ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας.

Δηλαδή, κατά τα φαινόμενα, του αγωγού φυσικού αερίου θα προηγηθεί το υποθαλάσσιο καλώδιο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδος, που πρέπει να διέλθει από την υποθαλάσσια περιοχή μεταξύ Κύπρου-Καστελορίζου-Κρήτης, που αμφισβητεί και διεκδικεί η Τουρκία, προσπαθώντας να σύρει προς την πλευρά των δικών της θέσεων την Αίγυπτο, όπου την Άνοιξη εξεγερμένων, αντί του Καλοκαιριού, διαδέχεται ο βαρύς Χειμώνας του πολιτικού Ισλάμ. Και όταν λέμε προς την πλευρά των δικών της θέσεων, εννοούμε τους ισχυρισμούς της Τουρκίας, όπως εκφράστηκαν δια στόματος του Πρωθυπουργού της Ταγίπ Ερντογάν και του Υπουργού Ενέργειας, Τανέρ Γιλντίζ, ότι δηλαδή η Τουρκία αναγνωρίζει στο Καστελόριζο χωρικά ύδατα 6 ν.μ., στα οποία περιορίζεται και η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη του νησιού και τίποτε άλλο.

Να σημειώσουμε ότι ενώ η Αίγυπτος δέχτηκε την οριοθέτηση της δικής ΑΟΖ με την Κύπρο με βάση την αρχή της μέσης γραμμής, τώρα φέρεται να κάνει διαπραγματεύσεις με την Τουρκία, υιοθετώντας την αρχή της ευθυδικίας, που περιορίζει την ΑΟΖ του Καστελορίζου και αποκόπτει την ενότητα και την επαφή μεταξύ των ΑΟΖ Ελλάδος και Κύπρου.

Παράλληλα με όλα αυτά, λες και υπάρχει ένας ανώτερος στρατηγικός σχεδιασμός, η Ελλάδα, που επί δεκαετίες δεν έκανε το παραμικρό για να εκμεταλλευθεί τον υποθαλάσσιο πλούτο της, τον Αύγουστο του 2011, και ενώ η οικονομική κρίση περιόρισε δραματικά τις δυνατότητες υποστήριξης μιας τέτοιας πολιτικής με εθνικά μέσα, ψήφισε έναν νόμο, ο οποίος ανοίγει το δρόμο για την εκμετάλλευση της ελληνικής ΑΟΖ. Συγκεκριμένα, με τον νόμο Ν. 4001/2011, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Α 179/22.08.2011, η Ελλάδα κατοχυρώνει το δικαίωμα εκμετάλλευσης των θαλασσίων περιοχών της. Σύμφωνα με το άρθρο 156 του ως άνω νόμου: «Ως «υποθαλάσσιες περιοχές» νοούνται ο βυθός και το υπέδαφος των εσωτερικών υδάτων, της αιγιαλίτιδας ζώνης, της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (αφ’ης κηρυχθεί) μέχρι την απόσταση των 200 ν.μ. από τις γραμμές βάσης από τις οποίες μετράται το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης.

Ελλείψει συμφωνίας οριοθέτησης με γειτονικά κράτη των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές, το εξωτερικό όριο της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (αφ’ ης κηρυχθεί) είναι η μέση γραμμή, κάθε σημείο της οποίας απέχει ίση απόσταση από τα εγγύτερα σημεία των γραμμών βάσης (τόσο ηπειρωτικών όσο και νησιωτικών) από τις οποίες μετράται το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης.»

Και μάλλον ο νόμος αυτός δεν ψηφίστηκε για να μείνει στα χαρτιά, αφού, σύμφωνα με τον κ. Μανιάτη, «το ΥΠΕΚΑ προχώρησε στην προκήρυξη Διεθνούς Δημόσιας Πρόσκλησης για συμμετοχή σε σεισμικές ερευνητικές εργασίες απόκτησης δεδομένων μη αποκλειστικής χρήσης εντός της θαλάσσιας ζώνης στη Δυτική και Νότια Ελλάδα. Η εν λόγω διεθνής δημόσια πρόσκληση δημοσιεύτηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2011 στην επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και ότι στο παράρτημα Α της ανωτέρω απόφασης-πρόσκλησης που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής απεικονίζεται ενδεικτικός χάρτης της προς έρευνα περιοχής, περιλαμβάνοντας τα όρια της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, όπως αυτά προσδιορίζονται με βάση την εθνική διαπραγματευτική θέση και τις αρχές του διεθνούς δικαίου».

Δηλαδή, η Ελλάδα έχει καταρτίσει χάρτη που δημοσιεύθηκε στην επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, στον οποίο απεικονίζεται η ελληνική ΑΟΖ με κοινό όριο μεταξύ των ΑΟΖ Ελλάδος-Κύπρου, ενώ προχωρούν οι διαδικασίες για έρευνες νοτίως της Κύπρου, που είναι το προτελευταίο βήμα πριν την εκμετάλλευση.

Αν σε όλα αυτά συμπληρώσουμε και την έγγραφη απάντηση σε ερώτηση του βουλευτή κ. Στρατάκη του Υπουργού  Εξωτερικών κ. Σταύρου Δήμα ότι «η κήρυξη ΑΟΖ στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο αποτελεί ένα κυριαρχικό δικαίωμα, το οποίο η Ελλάδα θα ασκήσει στον κατάλληλο χρόνο, συνεκτιμώντας τις γενικότερες συνθήκες καθώς και τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις με τις όμορες χώρες με γνώμονα το εθνικό συμφέρον στο πλαίσιο της γενικότερης στρατηγικής μας», τότε μπορούμε να συμπεράνουμε ότι όλες οι ενέργειες που αναφέρονται στο σημείωμα αυτό, πιθανόν υπαγορεύονται από έναν ανώτερο στρατηγικό σχεδιασμό, που είναι συμβατός με τα γενικότερα συμφέροντα του Ελληνισμού. Θα ήταν δε ευχής έργον η εξέλιξή τους να συμπέσει χρονικά με την μακροχρόνια εμπλοκή της Τουρκίας σε μέτωπα όπως η Συρία, το Ιράν και το Κουρδικό. Λέτε;
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Κυριακάτικη Δημοκρατία