Μέρος 2o : Αρβανίτες, Κρητικοί, μουσουλμάνοι Εβραίοι
Στο φύλλο 48 της Ζαγάλισα αναφέραμε τις κύριες μουσουλμανικές μειονότητες του ν. Ξάνθης. Στο παρόν φύλλο, θα αναφέρουμε συμπληρωματικά στοιχεία τόσο για τις μειονοτικές ομάδες που αναφέραμε όσο και για κάποιες άλλες που παραλείψαμε. Οι Πομάκοι ξεχωρίζουν από τις άλλες μειονοτικές ομάδες πρώτα απ’ όλα από την γλώσσα τους, τα πομακικά.
Οι τουρκόφωνοι Τσιτάκ από τους τουρκόφωνους Κιρτζαλήδες (Γκατζάληδες ή Γιολλούτς) έχουν χαρακτηριστική διαφορά τα επώνυμα τους. Οι Τούρκοι, όπως είχαμε γράψει σε προηγούμενα φύλλα μας, με νόμο του 1934 απέκτησαν με τη βία επώνυμα στην Τουρκία προκειμένου να ομογενοποιήσουν τις διάφορες εθνότητες, απομεινάρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτό όμως δεν ίσχυσε στην Ελλάδα για τους τουρκόφωνους Τσιτάκ οι οποίοι χρησιμοποιούν το όνομα του πατέρα σαν επώνυμο προσθέτοντας σε αυτό και τη λέξη Ογλού αντί του Οθωμανικού ίμπν ή κερημέ που σημαίνει γιός ή θυγατέρα αντίστοιχα. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται στα χωριά του κάμπου της Ξάνθης, όπου ο πατέρας, ο γιος και ο εγγονός έχουν τελείως διαφορετικά επώνυμα με μόνη σταθερή προσθήκη το Ογλού. Ενώ, αντίθετα, οι Κιρτζαλήδες (Γκατζάληδες) έχουν όλοι χαρακτηριστικά επώνυμα που δεν συναντάμε σε άλλη ομάδα μουσουλμανικής μειονότητας στο νομό Ξάνθης όπως Μεστάν, Κοτσάν, Χατζίκ, Εμίρ, Γιεσήρ, Πιλέ, Τουρούτ, Κούρτ, Χιούτ, Χίντ κ.τ.λ. Οι Κιρτζαλήδες έχουν το παρατσούκλι Γκατζάληδες επειδή το γράμμα «Κ» το προφέρουν σαν «Γ» και αντίστροφα.
Πέραν των ομάδων που αναφέραμε παραπάνω, υπάρχουν και άλλες μουσουλμανικές ομάδες, μικρότερες σε πληθυσμό. Μία από αυτές είναι οι Αρβανίτες, που έχουν εγκατασταθεί από παλιά στα Πομακοχώρια και αναμείχθηκαν με εμάς τους Πομάκους. Συγκεκριμένα στο χωριό Γοργόνα υπάρχει ολόκληρος αρβανίτικος μαχαλάς, και ακόμη στον Εχίνο και στις Θέρμες, οι οποίοι και διατηρούν τα επώνυμά τους.
Οι εξόριστοι Κρητικοί επαναστάτες, που ήλθαν στην Ξάνθη στο τέλος του 19ου αιώνα, εγκαταστάθηκαν στα χωριά της Μύκης, στον Εχίνο και στις Σάτρες, και ονομάζονται Γκιριτλίδες, οι δε περισσότεροι φέρουν το επώνυμο αυτό. Παρόλο που έχουν έρθει σε επιμειξία με άλλες μουσουλμανικές ομάδες φέρουν απόλυτα τα χαρακτηριστικά των σημερινών Κρητικών της Κρήτης. Μεταξύ των εξόριστων Κρητικών υπήρχαν και διανοούμενοι που δίδαξαν στο ιεροσπουδαστήριο του Εχίνου την αραβική γλώσσα και φιλολογία. Ένας από αυτούς, ονόματι Χατζηβελεττίν Εφέντη, στο κήρυγμα της Παρασκευής έλεγε ότι, εάν ο Θεός ήθελε να πλάσει τον διάβολο από τον άνθρωπο θα επέλεγε τους Πομάκους από τον Εχίνο. Αυτά οι γέροι του Εχίνου τα εξιστορούν, προκειμένου να αποδείξουν πόσο έξυπνη φάρα είναι.
Τέλος θα αναφέρουμε και τους Εβραίους της Ξάνθης, που διαχειρίζονταν την οικονομική ζωή της πόλης και ειδικά το καπνεμπόριο. Από ιστορικές πηγές, πληροφορούμεθα ότι εγκαταστάθηκαν στα τέλη του 15ου αιώνα από τη Θεσσαλονίκη μέχρι την Ανδριανούπολη. Μεταξύ τους υπήρχαν πολλοί μουσουλμάνοι Εβραίοι οι οποίοι διακρίνονταν σε μουρτέτ και μουχτεδή. Μουρτέτ ήταν εκείνοι οι Εβραίοι που έγιναν μουσουλμάνοι αλλά αργότερα ξαναγύρισαν στον ιουδαϊσμό. Ενώ μουχτεδή λέγονταν οι Εβραίοι που έγιναν μουσουλμάνοι και παρέμειναν ως τέτοιοι. Ο πληθυσμός τους, αφού ήρθε αναπόφευκτα σε επιμειξίες με τις λοιπές μουσουλμανικές ομάδες του ν. Ξάνθης, μετανάστευσε στη σημερινή Τουρκία, ενισχύοντας τον πληθυσμό των ντονμέδων, όπως αποκαλούν οι Τούρκοι τους Εβραίους που μεταστράφηκαν στο ισλάμ από την εποχή του ψευδοπροφήτη Σαμπατάϊ Σεβή. Τελευταίος μουσουλμάνος Εβραίος στην Ξάνθη ήταν ο Σαμή Εφέντη που πουλούσε ραπτομηχανές.Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας λέει ότι υπάρχει στην ελληνική Θράκη, «τουρκική» μειονότητα που αριθμεί 130.000 ανθρώπους. Εμείς λέμε με βάση την ιστορία ότι αυτό είναι ψέμα, Οθωμανοί Τούρκοι ουδέποτε εγκαταστάθηκαν στην Θράκη. Εδώ υπάρχουν οι Πομάκοι και οι λοιπές μουσουλμανικές ομάδες. Τουρκόφωνοι υπάρχουν αλλά Τούρκοι δεν υπάρχουν. Όλοι γνωρίζουμε ότι οι Τούρκοι είναι Μογγολικής καταγωγής, στη Θράκη μογγολικής καταγωγής δεν έχουμε κανένα. Αυτοί που μας το παίζουν Τούρκοι ας απαντήσουν και στο εξής: έχω ένα τουρκόφωνο νέγρο φίλο και πελάτη μου από τον κάμπο της Ξάνθης. Έχω περιέργεια να δούμε πως θα τον … ασπρίσουν για να μας τον παρουσιάσουν σαν …Τούρκο μογγολικής καταγωγής.
Άρθρο του Ιμάμ Αχμέτ
(τεύχος 49, Ιανουάριος 2011)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου