Νέα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αεριού στη Μεσόγειο, πηγές αντιπαλότητας

 

Gennady Melnik, RIA Novosti (Ρωσία) (μτφ. Κριστιάν)

 

Η ανακάλυψη νέων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στην υφαλοκρηπίδα της Ελλάδας και της Κύπρου δεν σημαίνει μόνο την εμφάνιση νέων παραγόντων στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας, αλλά θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει μια σύγκρουση στην περιοχή  -όλες οι γειτονικές χώρες έχουν διεκδικήσει τα κοιτάσματα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, με την εξαίρεση της Συρίας που απασχολείται με τα δικά της προβλήματα.

Η Τουρκία απαιτεί από τη Κύπρο να αναστείλει την εκμετάλλευση αυτών των πόρων η να δώσει στους Τουρκοκύπριους τη δυνατότητα να συμμετάσχουν. Προειδοποιεί την Ελλάδα ενάντια στις προσπάθειες να καθορίσει μονομερώς τα όρια της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης και κάνει λόγο για «αμφισβητούμενα εδάφη». Η Ελλάδα μπορεί να έρθει σε σύγκρουση με την Αλβανία για τα κοιτάσματα του Ιονίου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ΕΕ επιδιώκουν, από την πλευρά τους, να εμποδίσουν την ενίσχυση της ρωσικής επιρροής στην περιοχή. 

Ο κυπριακός κόμβος

Το κοίτασμα φυσικού αερίου Αφροδίτη, στην υφαλοκρηπίδα της Κύπρου, είναι το μεγαλύτερο που έχει ανακαλυφθεί τα τελευταία δέκα χρόνια. Το φθινόπωρο του 2012, η ​​Κύπρος ανακοίνωσε ότι τα αποθέματα που ανακαλύφθηκαν ανέρχονταν σε 1.700 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου και υπολογίζονταν σε 2.000 δισεκατομμύρια ευρώ, αλλά τον Ιανουάριο του 2013, ο Πρέσβης της Κύπρου στην Ελλάδα έδωσε διπλάσιες εκτιμήσεις  -3.400 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου και 235 εκατομμύρια τόνους πετρελαίου. Μόνο τα αποθέματα του τομέα 12 (μεταξύ 230 και 240 δις. κυβικά μέτρα) αρκούν για να διασφαλίσουν τις ανάγκες της Κύπρου για τα επόμενα 300 χρόνια.

Η εκμετάλλευση αυτού του πεδίου θα μπορούσε να λύσει τα οικονομικά προβλήματα της Κύπρου, αλλά η χώρα κινδυνεύει επίσης από «οικονομική αποικιοκρατία». Σχεδόν 30 εταιρείες από 15 χώρες ήδη ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση για την υποβολή προσφορών για εξερευνητικές γεωτρήσεις  -και η κούρσα υπόσχεται να είναι σφιχτή.

Μετά την έναρξη των εργασιών στην υφαλοκρηπίδα, ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι η Άγκυρα και η Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρος (ΤΔΒΚ), που δεν αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα, θα αρχίσουν να εκμεταλλεύονται το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο στην «αποκλειστική οικονομική ζώνη της Βόρειας Κύπρου». Όσον αφορά τις Ηνωμένες Πολιτείες, η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Victoria Nuland, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ υποστηρίζουν το δικαίωμα της Κύπρου να εκμεταλλεύεται τους ενεργειακούς πόρους στην υφαλοκρηπίδα της, αλλά ότι η Ουάσινγκτον ελπίζει ότι «όλοι οι πόροι της θα είναι δίκαια κατανεμημένοι μεταξύ των δύο κοινοτήτων».

Τον Αύγουστο του 2012, η ​​Αίγυπτος διεκδίκησε επίσης μέρος της κυπριακής Αφροδίτης και του γειτονικού κοιτάσματος   -του ισραηλινού Λεβιάθαν. Οι συμφωνίες Κύπρου-Ισραήλ σχετικά με τα όρια των αποκλειστικών οικονομικών υδάτων των δύο χωρών και για τη συνεργασία σε γεωλογική έρευνα σε αυτά τα νερά επηρεάζουν τα συμφέροντα της Αιγύπτου, δήλωσε η επιτροπή του αιγυπτιακού κοινοβούλιου για την εθνική ασφάλεια.

Ο Λίβανος διεκδικεί και αυτός μέρος του ισραηλινού φυσικού αερίου του Λεβιάθαν  -αυτό το ζήτημα μελετάται στον ΟΗΕ. Προς το παρόν, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με τη Κύπρο: στις 9 και 10 Ιανουαρίου 2013, οι πρόεδροι της Κύπρου και του Λιβάνου, Δημήτρης Χριστόφιας και Michel Sleiman, συμφώνησαν να συνεργαστούν για την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων.

Το Ισραήλ έχει επίσης την πρόθεση να συνεργαστεί με τη Λευκωσία και την Αθήνα, χωρίς τις οποίες δύσκολα θα μπορούσε να εκμεταλλεύεται τα κοιτάσματα φυσικού αερίου του. Αυτή η ανακάλυψη επέτρεπε την βελτίωση των τεταμένων σχέσεων ανάμεσα στην Ελλάδα και το Ισραήλ στο παρελθόν   -το 2010, συμφώνησαν να συνεργαστούν στον οικονομικό και στρατιωτικό τομέα. Το Ισραήλ μελέτησε τη δυνατότητα ενοικίασης ενός ελληνικού νησιού για να αναπτύξει μια στρατιωτική βάση και η Ελλάδα διαπραγματεύτηκε την ένταξη της στο σχέδιο εκμετάλλευσης του Λεβιάθαν και της διαμετακόμισης του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.

Κύπρος, Ελλάδα και Ισραήλ έχουν ήδη ανακοινώσει την πρόθεσή τους να συνδυάζουν τους ενεργειακούς πόρους τους  -στους επόμενους τρεις μήνες προτίθενται να ξεκινήσουν το σχέδιο EuroAsia Interconnector, το οποίο θα ενώσει τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας των τριών χωρών, μέσω ενός υποθαλάσσιου καλωδίου. 

Η Ελλάδα κατέφυγε στον ΟΗΕ

Η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει η 15^η μεγαλύτερη κάτοχος των αποθεμάτων φυσικού αερίου στον κόσμο. Σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές, τα κοιτάσματα φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκαν στην υφαλοκρηπίδα στα νότια της Κρήτης θα φέρουν στην οικονομία της 427 δισεκατομμύρια ευρώ και θα λύσουν όλα τα ενεργητικά και οικονομικά προβλήματα της χώρας. Η Ελλάδα αναζητεί επίσης πετρέλαιο στο Αιγαίο και το Ιόνιο, όπου οι πόροι μπορούν επίσης να είναι σημαντικοί.

Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες στη χώρα, η Ελλάδα σκοπεύει να θέσει τα όρια της υφαλοκρηπίδας της στον ΟΗΕ, στις αρχές του 2013. 

Το Βήμα δήλωσε στις 7 Ιανουαρίου ότι η Υδρογραφική Υπηρεσία του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού είχε ήδη καθορίσει τις συντεταγμένες και ότι η κυβέρνηση έδωσε το πράσινο φως για να μεταφερθεί το αίτημα προς την Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, για να επικυρωθούν τα όρια της υφαλοκρηπίδας.

Η Άγκυρα είχε προειδοποιήσει την Ελλάδα ενάντια σε μονομερείς ενέργειες. 

Ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Τανέρ Γιλντίζ μίλησε για «αμφισβητούμενα εδάφη» και κάλεσε την Ελλάδα να μην προβεί σε έργα στο Αιγαίο χωρίς διαβούλευση με την Άγκυρα. Η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας περιπλέκει τις σχέσεις της Ελλάδας με άλλες χώρες, όπως με τη Λιβύη.

Περιοχές των 200 ναυτικών μιλιών από τις δύο χώρες εναποτίθενται και είναι απαραίτητο να συμφωνήσουν σχετικά με τα όρια της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης. Συζητήσεις μεταξύ εμπειρογνωμόνων είχαν ξεκινήσει με τη Λιβύη το 2007, αλλά μετά την ανατροπή του Μουαμάρ Καντάφι, η κατάσταση έχει αλλάξει. Κατά τη διάρκεια μιας πρόσφατης επίσκεψης του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών στην Τρίπολη, οι νέες αρχές δήλωσαν ότι το πρόβλημα των θαλάσσιων περιοχών δεν είναι διμερές και ότι θα πρέπει να οργανωθούν διαπραγματεύσεις με όλες τις γειτονικές χώρες. 

Υποστηρικτές και αντίπαλοι

Η Ελλάδα αναζητά υποστηρικτές, πάνω απ 'όλα από την πλευρά της Γερμανίας, της Γαλλίας και των άλλων συμμάχων του ΝΑΤΟ. Η Αθήνα πιστεύει ότι η Ρωσία θα υποστηρίξει την Ελλάδα στη διαμάχη της με την Τουρκία και αναμένεται οι Ηνωμένες Πολιτείες να μη αντιταχθούν, πιστεύουν οι Έλληνες παρατηρητές.

Ο Έλληνας υπουργός Άμυνας δήλωσε ότι ήρθε η ώρα να απαλλαγούμε από τον παραδοσιακό αντι-αμερικανισμό. 

Σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Δυτικό Τύπο, ο πρώην Έλληνας πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου πρότεινε τις Ηνωμένες Πολιτείες να σχηματίσουν ένα νέο «Πράσινο Σχέδιο Μάρσαλ» για τη Μεσόγειο  -«μια περιοχή ζωτικής σημασίας για τη διεθνή ασφάλεια των ΗΠΑ».

Σύμφωνα με τον κ. Παπανδρέου, απειλείται πλέον το ευρωπαϊκό σχέδιο, η κατάσταση απαιτεί την επιστροφή της αμερικανικής ηγεσίας και οι ΗΠΑ, πρέπει να ξεκινήσουν μια «ευρεία ενεργειακή, διπλωματική και ειρηνική πρωτοβουλία που θα ένωνε τη Μέση Ανατολή, τη Μεσόγειο και την Ευρώπη μέσω της συνεργασίας στον ενεργειακό τομέα».

Εξάλλου, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι ευρωπαϊκές χώρες προσπαθούν να αποδυναμώσουν την επιρροή της Ρωσίας στην περιοχή. 

Στις 8 Ιανουαρίου, στο ερώτημα για το τι σκέφτεται για την πώληση της ελληνικής εταιρείας φυσικού αερίου ΔΕΠΑ και της θυγατρικής της ΔΕΣΦΑ για τη μεταφορά του φυσικού αερίου στη Gazprom, η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Victoria Nuland, δήλωσε ο Ελλάδα παίρνει ανεξάρτητες αποφάσεις στον τομέα της ενέργειας, σύμφωνα με τους δικούς της νόμους και τους κανονισμούς της ΕΕ, αλλά ότι η Ουάσιγκτον προτείνει σε όλες τις χώρες να διαφοροποιήσουν τις πηγές ενέργειάς τους.

Σύμφωνα με την Αθήνα, η Ρωσία έδειξε ανεπίσημα, πλην σαφώς, ότι έπρεπε να κερδίσει το διαγωνισμό, όταν το Νοέμβριο του 2012, ξαφνικά, η Gazprom ανακοίνωσε ότι δεν θα κτίσει στην Ελλάδα τη παράκαμψη του αγωγού South Stream.

Όσον αφορά τις ΗΠΑ, έχουν συμφέρον να είναι οι ελληνικές εταιρείες φυσικού αερίου στα χέρια των τοπικών επιχειρήσεων, με τις οποίες οι ΗΠΑ έχουν πολύ στενές σχέσεις. 

Ειδικά δεδομένου ότι το κόστος των εταιρειών που ιδιωτικοποιούνται σε μεγάλο βαθμό θα αύξανε σημαντικά αν ήταν δυνατόν να συμφωνηθούν οι διαδρομές παράδοσης του φυσικού αερίου από τα νέα κοιτάσματα.

Guennadi Melnik

Η γνώμη του συγγραφέα δεν συμπίπτει κατ 'ανάγκη με τη θέση της συντακτικής επιτροπής της RIA Novosti.

Πηγή

infognomon